Als we problemen tegen komen hebben we allemaal zo onze eigen manier om er mee om te gaan. De meest gebruikelijke opties zijn: het proberen op te lossen, ervoor weg te lopen of er iets aan te willen veranderen.
Maar er zijn allerlei problemen of pijnlijke ervaringen waarbij dit niet werkt. Het helpt bijvoorbeeld niet bij tegenspoed waar we niets aan kunnen veranderen, of bij problemen die er nog niet zijn maar waar we ons wel zorgen over maken of bij lastige en pijnlijke gevoelens en gedachten. In deze gevallen is het vaak beter om onze standaardreactie los te laten en te stoppen ons ertegen te verzetten omdat de situatie er daardoor juist ingewikkelder, benauwder of pijnlijker op wordt.
In het prachtige boek Mediteren, dag na dag van Christophe André staat hier een mooie vergelijking over:
…..Wanneer je een beekje met een zanderige bodem doorwaadt, komen er kleine wolkjes zand naar boven. Wil je dat het water rondom je voeten helder blijft? Je weet dat het zinloos is te proberen de zandwolkjes met je handen of voeten naar beneden te duwen: dan komen er alleen maar meer tevoorschijn. En hoe vaker je het probeert, des te meer zandwolkjes er ontstaan en des te troebeler wordt het water. Er is geen andere oplossing dan stilstaan, toelaten dat de zandwolkjes er zijn, en wachten tot het zand weer op de bodem is gezonken. En opnieuw het heldere water om je voeten waarnemen…..
De zandwolkjes zijn onze pijnlijke ervaringen. En als we de vergelijking door trekken kunnen we hieruit leren dat het heilzaam is om even stil te staan en de tijd te nemen om waar te nemen en niet direct in onze gebruikelijk reactie van omgaan met problemen te schieten.
Of anders gezegd: probeer pijnlijke ervaringen te hanteren door ze aandacht te geven in plaats van met je wilskracht onder controle te krijgen.
Maar ja, dat klinkt natuurlijk aardig, maar waar moet je je aandacht dan op richten als het beter is om even niet te handelen? Bij de beoefening van mindfulness word je uitgenodigd om adem te halen en al ademend aanwezig te blijven bij alles wat je voelt te midden van een pijnlijke ervaring. Om ermee te zitten zoals een moeder met haar kind en liefdevol aanwezig te zijn. En het wonderlijke is dan dat het licht en de warmte van deze aandacht verzachting biedt. Het probleem is daarmee niet weg, maar je hebt wel ruimte gemaakt: ruimte voor rust en ruimte om de situatie duidelijker te doorzien, ruimte om te vertrouwen op wat er komt, ruimte om te ervaren dat je niet meegesleept hoeft te worden door je gevoelens en gedachten. Door zo aandachtig te zijn kun je ervaren dat je leeft, dat je aanwezig bent te midden van je pijn en verdriet. Zo schep je ruimte tussen jou en de ervaring, en dat is echt een wereld van verschil!
En ik hoor je al denken: ‘ja ja Ingrid, dat klinkt allemaal heel mooi maar werkt het het ook echt zo….?’ Daarom sluit ik graag af met een eigen ervaring.
Tijdens mijn 5-daagse Vipassana-retraite in mei voelde ik tijdens een zitmeditatie pijnlijke steken in mijn linkerschouder. Mijn eerste neigingen waren om met mijn linkerarm te gaan bewegen, te gaan verzitten of zelfs te stoppen met de zitmeditatie omdat dit toch niet de bedoeling kon zijn. Ik merkte al deze neigingen op en besloot er niet aan toe te geven maar aandachtig aanwezig te blijven. Ik richtte mijn aandacht op de steken in mijn schouder en was oprecht benieuwd naar wat ik precies ervoer in die schouder, waar voelde ik iets, wat voelde ik, veranderde het gevoel of verplaatste het zich? Ik bleef er met mijn aandacht bij en het wonderlijke was dat de steken zachter werden en als het ware oplosten….Ik was daardoor aangenaam verrast. Toen ik mijn aandacht weer op de beweging van mijn buik richtte kwamen de steken af en toe weer terug, maar iedere keer als ik met mijn aandacht naar de pijnlijke schouder ging loste de pijn ook weer op.
Dit is natuurlijk geen garantie dat dit altijd zo werkt of dat het voor jou ook zal werken, maar het is zeker een experiment waard! Ik nodig je dan ook van harte uit het eens te proberen.
En wil je graag samen oefenen en ervaren wat mindfulness jou te bieden heeft? Kijk dan is naar mijn individuele mindfulness training. Dit is een praktische training van 8 één-op-één bijeenkomsten waarin ik je laat kennismaken met mindfulness en je kunt oefenen met het doorbreken van jouw standaardreacties.
Ik wens je mooie experimenten en wie weet ontmoeten we elkaar binnenkort.
