Het verhaal gaat dat jagers in India een handige manier hebben om apen te vangen. Ze maken in een kokosnoot een gat dat precies groot genoeg is om een apenhand door te steken. Deze kokosnoot binden ze met een touw aan de onderkant van een boom en dan stoppen ze er een banaan in. Vervolgens is het een kwestie van wachten. Een aap komt naar beneden, steekt zijn hand in de kokosnoot en grijpt de banaan. Het gat is zo gemaakt dat een open hand er wel in gaat maar een vuist er niet meer uit kan. Alles wat de aap hoeft te doen is de banaan loslaten op zichzelf te bevrijden, maar het schijnt dat de meeste apen blijven vasthouden. Zo zijn ze een makkelijke prooi voor de jager.
Best wel confronterend hè, dit verhaal, wanneer je beseft dat de aap zichzelf gevangenhoudt door de banaan niet los te laten. Als toeschouwer kun je dit makkelijk zien, maar de aap ziet deze uitweg niet.
En zo gaat het bij ons vaak ook, maar dan niet zozeer letterlijk doordat we iets vasthouden met onze handen, maar meer figuurlijk. Onze mind kan op dezelfde manier gevangen raken en ondanks onze intelligentie hebben we het niet altijd in de gaten. We kunnen gehecht zijn aan de beelden die we van onszelf en elkaar hebben, aan de rol die we spelen in elkaars leven en in de organisatie waarin we werken. Je kunt ook gehecht zijn aan plaatsen, aan spullen, aan kleding, je inkomen, je positie. Vaak bepaalt onze gehechtheid aan beelden of zaken ongemerkt onze reacties. Zo kunnen we ons bedreigd voelen als onze zekerheden op wat voor manier dan ook op losse schroeven komen te staan. We reageren dan gemakkelijk defensief, proberen alles te houden zoals het is, soms krampachtig, soms wanhopig, soms tegen beter weten in. In het ‘kennen’ of bewust zijn van deze gehechtheid ligt de sleutel waarmee je jezelf kunt bevrijden.
Maar ja, hoe word je je bewust van je gehechtheid? Je zit er immers middenin.
Wat dan helpt is om regelmatig een moment voor jezelf te nemen, stil te worden en als het ware bij jezelf naar binnen te kijken. Om zo op te merken wat er in jou gaande is. Wat denk je, wat voel je, hoe reageer je, waar laat je je door leiden?
Ik noem dit moment voor jezelf een focusmoment. Je maakt je even los uit je dagelijkse beslommeringen en richt je focus naar binnen. Wanneer je dit regelmatig doet kun je in de loop van de tijd bij jezelf patronen gaan herkennen. Je kunt gaan zien waardoor jouw gedrag gedreven wordt, bijvoorbeeld aardig gevonden willen worden, betekenisvol willen zijn, niet tot last willen zijn.
Het is op zich niet verkeerd om gehecht te zijn, zo zitten we als mens nu eenmaal in elkaar. Het kan je echter belemmeren wanneer het voor jou zo vanzelfsprekend is dat je gewoon niet ‘ziet’ dat er meer is dan waar jij je bewust van bent. Zo kun je jezelf, net als de aap, gevangenhouden in je eigen beperkte beeld van hoe het volgens jou nu eenmaal is. Het beïnvloedt jouw gedrag zonder dat je het zelf doorhebt of er heel bewust voor kiest. Hierdoor onthoud je jezelf mogelijkheden die er wellicht wel zijn maar buiten het kader van jouw beeld vallen. Het je bewust worden van jouw eigen beperkte kader kan je helpen. Het geeft je de kans om er losser van te raken, ruimer te kijken en op een andere manier met situaties om te gaan. Het geeft je de kans om je gehechtheid los te laten. En het loslaten van beperkende kaders maakt ook altijd ruimte voor iets nieuws. Het geeft je de mogelijkheid om je keuzes in vrijheid te maken, ongebonden.
Om hier een start mee te maken heb ik een nieuw programma ‘Vrij zijn!’ gemaakt. In dit compacte programma van vier vrijdagochtenden staan we samen stil bij wat jou onvrij maakt en hoe je jezelf hiervan kunt bevrijden. We doen dit aan de hand van zeven pijlers die ik heb ontleend aan de mindfulnesstraining. Door deze pijlers bij jezelf te onderzoeken ontdek je met welke filters je de dagelijkse werkelijkheid waarneemt en waar jij je – onbewust – door laat leiden. Door de pijlers in jezelf te verstevigen creëer je ruimte voor regie over je eigen handelen en leg je een basis voor een leven vol innerlijke vrijheid, vreugde, tevredenheid en geluk.
