Als ik zeg ‘eindeloos opnieuw beginnen’, wat roept dat dan bij jou op?
Misschien wordt je er moedeloos van omdat er maar geen einde aan komt. Of misschien zie je het als een kans, omdat je steeds weer de gelegenheid krijgt om opnieuw te beginnen, zo vaak als je maar wilt. Wellicht krijg je er wel een heel ander beeld bij. Er zijn zoveel beelden als er mensen zijn, en dat is nu net waar het over gaat bij ‘eindeloos opnieuw beginnen’, als pijler van een goede basishouding voor mindfulness.
Met ‘eindeloos opnieuw beginnen’ of open mind, zoals het in het Engels wordt genoemd, wordt bedoeld dat we onze blik niet laten kleuren door wat we denken te weten maar elke situatie als nieuw bekijken. Onze inschattingen van situaties of mensen worden veelal bepaald door ervaringen uit het verleden, onze achtergrond, het milieu waaruit we komen, de opleiding die we hebben genoten, de kring waarin we werken en leven, enzovoort. Jammer genoeg zijn we ons hier niet of nauwelijks van bewust en blijven we daarom gewoon door dezelfde niet herkende, gekleurde bril kijken.
Dagelijks worden we geconfronteerd met onnoemelijk veel situaties die we op een bepaalde manier interpreteren, die gevoelens oproepen en waar we op reageren. Veel van deze reacties vinden automatisch plaats. Er liggen als het ware scripts klaar in ons bewustzijn, die gepast worden op de informatie die zich aandient. Als het genoeg lijkt op iets wat we in het verleden al eerder hebben meegemaakt, zullen we op dezelfde manier reageren. Deze automatische manier van informatie verwerken heeft veel praktische voordelen. Stel je voor dat je bij ieder rood stoplicht zou moeten nadenken over de betekenis van de kleur…. Maar in heel veel gevallen is het minder praktisch. Het toepassen van ‘oude’ informatie op nieuwe situaties is niet altijd terecht. Het leidt ertoe dat we andere interpretaties over het hoofd zien, dat we voorbarige conclusies trekken.
Tijdens mijn studie liep ik stage bij een organisatie-adviesbureau. De meeste adviseurs waren daar man maar ik wist dat er één vrouwelijke adviseur was. Toen ik haar voor het eerst op kantoor zag dacht ik: ‘Hé, die secretaresse heb ik nog niet eerder gezien’. Even later ontdekte ik dat zij één van de adviseurs was. Ik schrok van mijn eigen vooringenomenheid.
Voorbarige conclusies kunnen ernstige gevolgen hebben. Binnen de rechtspraak is het begrip tunnelvisie inmiddels berucht. Ook kan deze manier van kijken en reageren er toe leiden dat we onze oude interpretaties en vooroordelen versterken of zelfs werkelijkheid laten worden, een zogenaamd zelfvervullende voorspelling.
Wanneer je mindfulness beoefent nodig je jezelf steeds weer uit om elk moment opnieuw te ervaren zoals het zich aandient. Om gedachten over mensen en situaties op te merken maar ook weer te laten gaan. Om ze te zien voor wat ze zijn: gedachten die op het scherm van je verbeelding aan je voorbijtrekken. Door je niet meer met je gedachten te identificeren, door ze niet meer kritiekloos als waarheid te aanvaarden, maak je ruimte om ieder moment dat zich aandient als nieuw tegemoet te treden en te onderzoeken. Iedere keer weer opnieuw kun je uit het verhaal stappen wat je maakt over jezelf, je leven, de ander. En echt kijken: ‘Wie is die mens?’ ‘Wat doe ik nu?’ ‘Wat zie ik, hoor ik, voel ik?’ Dát is eindeloos opnieuw beginnen. Onbevangen. Met een open mind.
Wil je je eigen onbevangenheid oefenen? Meld je dan aan voor een training mindfulness. Je kunt er hier meer over lezen.
